Waarder
Wegdorp, ietwat verhoogd gelegen op een verlande rivierarm in een in de 12de eeuw ontgonnen gebied. De dorpskern met 16de-eeuwse kerk ligt ten noorden van het boerderijlint Westeinde-Oosteinde.
De Herv. kerk (Dorp 15) is een eenbeukige kruiskerk met vijfzijdig gesloten koor en een achtzijdige houten klokkentoren. Het laat-gotische schip dateert uit het eerste kwart van de 16de eeuw; het dwarsschip en koor kwamen blijkens een gevelsteen tot stand in 1540. Na schade in 1573 volgde herstel in 1633. De westgevel is gedateerd ‘1774’ en uit die tijd dateert ook de klokkentoren; daarin hangt een klok uit 1438. Het interieur wordt gedekt door houten tongewelven en bevat een beschilderd koorschot met tiengebodenbord (1782).
De Geref. kerk (Dorp 24) is een zaalkerk met rondboogvensters en drie neoclassicistische ingangsportalen, gebouwd in 1887-'89 naar plannen van M.C. van Wijngaarden.
De voorm. openbare lagere school (Dorp 17), gebouwd in 1882 als drieklassige school in neorenaissancestijl, werd in 1921 als Chr. school in gebruik genomen. Na restauratie en uitbreiding heeft het in 1993 de functie van Herv. verenigingsgebouw gekregen.
De Alg. begraafplaats (Molendijk 32), aangelegd in 1874, heeft een baarhuisje dat oorspronkelijk bedoeld was als grafdelverswoning. De in traditionalistische vormen uitgevoerde aula (1957) is ontworpen door J. van Lokhorst.
Boerderijen. Karakteristieke 19de-eeuwse langhuisboerderijen aan het boerderijlint ten zuiden van de dorpskern zijn Westeinde 21, de met riet gedekte Oosthoeve (Oosteinde 14) en de uit 1848 daterende boerderij Westeinde.
Rijksmonument
Boerderij. Voorgevel met ingezwenkte zijkanten en houten kroonlijst. De Groendijck 39
Rijksmonument
Boerderij, onder met riet gedekt wolfdak, dat woonhuis en stal overdekt. Westeinde 13
Rijksmonument
Hoeve Welgelegen. Boerderij met in de voorgevel jaartalankers. Westeinde 31
Gemeentemonument
Verenigingsgebouw. Voormalige openbare lagere school. Dorp 17
Gemeentemonument
Kerk uit 1887 met rechthoekige plattegrond met tuitgevel aan voorzijde waarvan het middelste bestaat uit een rondboog spaarveld tussen lisenenijgevels met lisenen, onder dakrand muizetandlijst.
Dorp 24
